Paul Newman

Oyuncu, Seslendirme, Yönetmen

Doğum Tarihi: 26.01.1925

Ölüm Tarihi: 26.09.2008

Doğum Yeri: Ohio, ABD

Paul Leonard Newman, (d. 26 Ocak 1925, Cleveland-Ohio, ö. 26 Eylül 2008, Westport-Connecticut) ABD'li ünlü,etkili sinema oyuncusu.

Akademi ödülü, Golden Globe ödülü, Cannes ödülü, ve Emmy ödülü sahibi sanatçı, kendi kurduğu 'Newman's Own' adlı gıda şirketinin 200 milyon doları aşan gelirlerini binlerce hayır kuruluşlarına bağışlamıştır. II. Dünya Savaşı sırasında ABD donanmasında görev yapmıştır. Askerlik öncesi Ohio Üniversitesi'ne devam etmiş, savaş sonrasında ise Yale Üniversitesi'nde oyunculuk dersleri almıştır. Newman , beyaz perdenin sarışın , mavi gözlü , en yakışıklı erkeklerinden biri olarak , başarılı oyunculuğuyla da herkesi etkilemeyi başarmıştır.
Sinema kariyeri

Yale'de eğitimine devam ettiği sırada, Broadway'e ilk adımını, 1953'te William Inge'nin yapımı olan Picnic ile attı. Daha sonra, The Desperate Hours ve Sweet Bird of Youth gibi orijinal Broadway oyunlarında rol aldı. 1954'te oynadığı ilk filmi The Silver Chalice için '1950'lerde yapılmış en kötü film' ifadesini kullanır. 1956'da Somebody Up There Likes Me ve Cat on a Hot Tin Roof filmlerinde oynadı.
Önemli filmleri

Mavi gözleri ve düzgün fiziği ile romantik bir başrol oyuncusu olabilirdi, fakat o hep daha fazlasını istedi. Hollywood'un her yakışıklı aktöre verebileceği, standart güzel çocuk rollerini değil, büyük filmlerde önemli rolleri almak için mücadele etti. 1950'lerden 60'lara ve hatta 70'lerin sinemasına başarılı geçiş yapabilen nadir oyunculardan biri oldu. Asi kişiliği ondan sonraki nesle de yansıdı. Daha genç aktörler, ondan etkilendiklerini sık sık dile getirdiler.

Newman, 1961'de The Hustler, 1963'de Hud, 1964'te Harper, 1967'de Cool Hand Luke, 1977'de Slap Shot, ve 1982'de The Verdict gibi sinema klasiklerinde rol aldı. 1969'da Butch Cassidy and the Sundance Kid ve 1973'te çevrilen The Sting filmlerinde Robert Redford ile birlikte oynadı.

The Long, Hot Summer (1958), Rally 'Round the Flag, Boys!, (1958), From the Terrace (1960), Paris Blues (1961), A New Kind of Love (1963), Torn Curtain (1966),Winning (1969), WUSA (1970), The Drowning Pool (1975), Harry & Son (1984) ve Mr. and Mrs. Bridge (1990) filmlerinde eşi Joanne Woodward ile birlite oynadı.

Hem yönettiği hem de oynadığı Harry & Son filmine ilaveten, kendisinin rol almadığı ancak eşi Woodward'ın oynadığı üç film daha yönetmiştir: Rachel, Rachel (1968), Pulitzer Ödülü kazanan The Effect of Gamma Rays on Man-in-the-Moon Marigolds (1972), ve The Glass Menagerie (1987).
Son çalışmaları

Newman 2003'te Broadway'de Thornton Wilder'ın Our Town adlı oyununda göründü. Bu oyundaki performansı ile ilk Tony Ödülü adaylığını elde etti. PBS ve kablolu yayın yapan Showtime kanalları yapımı yayınladılar ve Newman, Outstanding Lead Actor in a Miniseries or TV Movie dalında Emmy adayı oldu.
Kişisel yaşamı
Evlilikleri ve ailesi

Newman iki kere evlendi. 1949'dan 1958'e kadar süren Jackie Witte ile evliliğinden Scott (1950) adında bir oğlu ve Susan Kendall (1953) ve Stephanie adında iki kızı oldu. Breakheart Pass, The Towering Inferno ve Fraternity Row filmlerinde rol alan Scott Newman 1978 kasımında aşırı dozda ilaç alımı sonucu öldü. Newman oğlunun ölümünden sonra onun anısına ilaçların kötü kullanımını önlemek için Scott Newman Center'ı kurdu. Newman'ın kızlarından Susan belgesl film yapımcısı ve hayırseverdir ayrıca 1978 yapımı I Wanna Hold Your Hand filminde dört Beatles hayranından birini oynamıştır. Susan ayrıca ortak yapımcısı olduğu The Shadow Box filmi ile de Emmy adayı oldu. Newman tamamı kızlarından olmak üzere sekiz torun sahibidir.

29 Ocak 1958'de Newman Joanne Woodward ile evlendi. Çiftin bu evlilikten Elinor 'Nell' Teresa (1959), Melissa 'Lissy' Stewart (1961) ve Claire 'Clea' Olivia (1965) adlarında üç kızı vardır.
Hastalığı ve ölümü

Haziran 2008'de eski bir sigara tiryakisi olan Newman'a akciğer kanseri teşhisi konulduğu açıklandı. Newman teşhis sonrasında New York'taki Sloan-Kettering Hastanesi'nde tedavi altına alındı. Mayıs ve haziran aylarında çekilen fotoğraflarında Newman oldukça zayıflamış görünüyordu. Yazar A.E. Hotchner medyaya Newman'ın kendisine on sekiz ay önce hastalıktan bahsettiğini aktardı. Ağustosta Newman resmi olarak kemoterapiyi durdurdu ve ailesine evinde ölmek istediğini söyledi.

Paul Newman, 27 Eylül 2008 günü Connecticut'taki evinde hayata gözlerini yummuştur.
Notlar

  Ünlü tiyatrocu Haldun Dormen Sürç-ü Lisan Ettikse... adlı anı kitabında 1950'li yılların başlarında ABD'de Yale Üniversitesi'ne tiyatro eğitimi almak için gittiğinde o zaman hiç tanınmamış bir aktör adayı olan, aynı zamanda da bir alt sınıfta okuyan Paul Newman ve eşiyle tanıştıklarını ve arkadaş olduklarını, dostluklarının da hala sürdüğünü anlatmıştır.

Filmleri

Oyuncu olarak
Yıl   Film   Rol   Notlar
1954   The Silver Chalice   Basil  
1956   Somebody Up There Likes Me   Rocky Graziano  
The Rack   Capt. Edward W. Hall Jr.  
1957   The Helen Morgan Story   Larry Maddux  
Until They Sail   Capt. Jack Harding  
1958   The Long, Hot Summer   Ben Quick  
The Left Handed Gun   Billy the Kid  
Cat on a Hot Tin Roof   Brick Pollitt   Academy Award for Best Actor adaylığı
BAFTA Award for Best Actor in a Leading Role adaylığı
Rally 'Round the Flag, Boys!   Harry Bannerman  
1959   The Young Philadelphians   Anthony Judson Lawrence  
1960   From the Terrace   David Alfred Eaton  
Exodus   Ari Ben Canaan  
1961   The Hustler   Eddie Felson   BAFTA Award for Best Actor in a Leading Role
adaylık - Academy Award for Best Actor
adaylık - Golden Globe Award for Best Actor - Motion Picture Drama
Paris Blues   Ram Bowen  
1962   Sweet Bird of Youth   Chance Wayne   Golden Globe Award for Best Actor - Motion Picture Drama adaylığı
Hemingway's Adventures of a Young Man   Ad Francis, 'The Battler'   Golden Globe Award for Best Supporting Actor - Motion Picture adaylığı
1963   Hud   Hud Bannon   Academy Award for Best Actor adaylığı
BAFTA Award for Best Actor in a Leading Role adaylığı
Golden Globe Award for Best Actor - Motion Picture Drama adaylığı
A New Kind of Love   Steve Sherman  
The Prize   Andrew Craig  
1964   What a Way to Go!   Larry Flint  
The Outrage   Juan Carrasco  
1965   Lady L   Armand Denis  
191966   Harper   Lew Harper  
Torn Curtain   Prof. Michael Armstrong  
1967   Hombre   John Russell  
Cool Hand Luke   Luke Jackson   Academy Award for Best Actor adaylığı
- Golden Globe Award for Best Actor - Motion Picture Drama adaylığı
1968   The Secret War of Harry Frigg   Pvt. Harry Frigg  
1969   Winning   Frank Capua  
Butch Cassidy and the Sundance Kid   Butch Cassidy   BAFTA Award for Best Actor in a Leading Role adaylığı
1970   WUSA   Rheinhardt  
1971   Sometimes a Great Notion   Hank Stamper  
Once Upon a Wheel (1971 TV program)   Kendisi   World Television Festival Award ,Best International Sports Documentary
1972   Pocket Money   Jim Kane  
The Life and Times of Judge Roy Bean   Judge Roy Bean  
1973   The Mackintosh Man   Joseph Rearden  
The Sting   Henry Gondorff  
1974   The Towering Inferno   Doug Roberts  
1975   The Drowning Pool   Lew Harper  
1976   Buffalo Bill and the Indians   William F. 'Buffalo Bill' Cody  
1977   Slap Shot   Reggie 'Reg' Dunlop  
1979   Quintet   Essex  
1980   When Time Ran Out...   Hank Anderson  
1981   Fort Apache, The Bronx   Murphy  
Absence of Malice   Michael Colin Gallagher   Academy Award for Best Actor adaylığı
1982   Come Along with Me     TV
The Verdict   Frank Galvin   Academy Award for Best Actor adaylığı
Golden Globe Award for Best Actor - Motion Picture Drama adaylığı
1981984   Harry & Son   Harry Keach  
1986   The Color of Money   Fast Eddie Felson   Academy Award for Best Actor
Golden Globe Award for Best Actor - Motion Picture Drama adaylığı
1989   Fat Man and Little Boy   Gen. Leslie R. Groves  
Blaze   Gov. Earl K. Long  
1990   Mr. and Mrs. Bridge   Walter Bridge  
1993   La Classe américaine   Dave   arşiv görüntüleri
1994   The Hudsucker Proxy   Sidney J. Mussburger  
Nobody's Fool   Donald J. 'Sully' Sullivan   Academy Award for Best Actor adaylığı
Golden Globe Award for Best Actor - Motion Picture Drama adaylığı
1998   Twilight   Harry Ross  
1999   Message in a Bottle   Dodge Blake  
2000   Where the Money Is   Henry Manning  
2002   Road to Perdition   John Rooney   Academy Award for Best Supporting Actor adaylığı
BAFTA Award for Best Actor in a Supporting Role adaylığı
Golden Globe Award for Best Supporting Actor - Motion Picture adaylığı
2003   Our Town   Stage Manager   Emmy Award adaylığı
2005   Empire Falls   Max Roby   Emmy Award; Golden Globe
Magnificent Desolation: Walking on the Moon 3D   Dave Scott   voice
2006   Cars   Doc Hudson   voice
2007   Dale   Anlatıcı   Ses